FRAGMANLAR

Merhaba arkadaşlar...Bugün yine muhteşem bir başyapıt ile sizlerle birlikteyim.Yorumladığım diğer eserlerden biraz farklı türde olacak bir kitap ama beğeneceğinizden eminim.Öyleyse başlayalım.Bugünkü kitabımız Herakleitos'un Fragmanlar'ı. Kitap ve başrolümüz Herakleitos  hakkında biraz ansiklopedi kurcaladığımızda kitap hakkında muazzam bir gerçekle yüzleşiyoruz. Herakleitos'un zamanında yazdığı bir kitabı döneme hakim olan baskıdan kurtarabilmek adına bir tapınağın altına gömmesiyle başlıyor hikayemiz.Tapınak daha sonra yıkılınca altındaki kitap parçaları ve bazı yazıları eksik halde ele geçiriliyor.İşte kitaba adını veren Fragmanlar da böyle çıkıyor ortaya.Kitaba bakıldığında Herakleitos'un materyalist yapısına ve zamanın sürekli değiştiğine dair olan'' Her şey akar'' ilkesine aynı zamanda en büyük düşüncesi olan ''logosa'' ait pek çok ayrıntı bulmanız mümkün.Kitap Herakleitos' a ait olan( bazılarının aidiyeti kesin olmamakla birlikte ki bunlar yalancı fragmanlar olarak adlandırılıyor.) sözlerin derlemesiyle oluşturulmuş.Yeni basımına baktığınız zaman kitabın bir sayfasında tek bir cümle karşı sayfasında ise bunun yorumu ve Yunanca yazımını bulabileceksiniz.Bir olaya bağlı olmadığı için içerik olarak bahsedilmesi biraz zor bir kitap olacaktır.Öyleyse haydi alıntılara bakarak kitap hakkında daha çok bilgi edinelim...

1.) ''ÇEMBERİN ÇEVRESİNDE BAŞLANGIÇ VE SON ORTAKTIR.''
Herakleitos'un kosmos anlayışı zamansaldır. Bunu ''her şey akar'' ilkesinden anlayabiliriz.Çemberdeki başlangıç ve sonun ortak olması kozmik düzenin ebedi ve ezeli bir dönüş içinde olması anlamına gelir.Kozmik düzen içinde bulunan hiçbir şey de ölümsüz değildir.Sürekli olarak ölüm ile yaşam,bolluk ile kıtlık, yaz ile kış yer değiştirir;ama kozmik düzenin yapısı hiçbir zaman değişmez.Bu yorumumu da yine Herakleitos'un ''her şey zıttı ile vardır'' ve ''karşıtların çatışması'' fikirleriyle de desteklemek istiyorum.Çünkü kitapta bunlara da çokça yer verilmiş.Aynı zamanda farklı bir yorum getirecek olursak Yunan anlayışına göre dairesel hareket,ölümsüz olmanın bir göstergesidir.Bu bakımdan kosmosun kendisi ölçülere göre yanan ve sönen bir ateş olarak ölümsüzdür.Burada da Herakleitos'un arkhe(ilk neden) olarak ateşi düşündüğü sonucuna varabiliriz.

2.) ''İNEN VE ÇIKAN YOL BİR VE AYNIDIR.''
Kitaptan anlayabildiğim kadarıyla kozmik açıdan bakıldığında inen yol,ateşin sırasıyla hava, su ve toprağa dönüşmesidir.Bu iki yolun birlikte işlemesi,kozmik düzen içerisindeki oluş ve bozuluş süreçlerinin ortaya çıkmasına sebep olur.Yani nesneler bir yandan bozulurken bir yandan da yeni nesneler var olur.İnen ve çıkan yolun bir olması hakkındaki bu fragman yine Herakleitos'un karşıtların çatışması ve birliği adı altında toplanan düşüncesinden olagelmiştir.

3.)ÖLÜMSÜZLER ÖLÜMLÜ,ÖLÜMLÜLER ÖLÜMSÜZ.BİRİ DİĞERİNİN ÖLÜMÜNÜ YAŞAR DİĞERİ DE ÖTEKİNİN YAŞAMINI ÖLÜR.
Kitapta en çok beğendiğim fragman buydu.O kadar derin anlamlar taşıyor ki yorumlayana dek bayağı zaman geçirmiştim.Sonuç olarak şu kanıya vardım.Bedeni tamamen yaşayan ruhu öldürür;bedeni tamamen öldüren ise ruhu yaşar.Ölümsüz bir insan olduğumuzu varsayarsak etrafımızdaki ölümlü insanların ölümlerini görme olasılığımız yüzde yüzdür.Ölümlü bir insan isek de ölümsüz bir insanın hayatını kendi yaşamımız el verdiğince görme olasılığımız da yüzde yüzdür.Yani ölümsüz, ölümlü öldüğünde onun ölümünü yaşamış olur.Ölümlü ise öldüğünde;ölümsüzün yaşamını ölmüş olur.İki karşıt durum bir aradadır ve kosmos bu ilkeye göre devam eder.

Kitapta çokça yer verilen LOGOS kavramından da bahsedecek olursak bu kelimeye oran,ölçü,akıl,düşünce gibi pek çok mana yüklenmiştir. Herakleitosa göre ''Ben de dahil olmak üzere her şey logostur''.Bunların kendini gösterdiği yer ise zannediyorum ki kosmos olacaktır. Herakleitos'un fragmanlarından anladığım kadarıyla evrene sadece duyuları ile bakanlar evrenin sadece görünür kısımlarını görürler.

Kitapla ilgili genel görüşlerime değinecek olursam; şu ana kadar okumak bağamında en kolay okunan felsefe kitaplarımdan birisiydi.Bir sayfada tek bir cümle olması okuyucunun işini elbette kolaylaştırıyor ama fragmanların her biri o kadar derin anlamlar taşıyor ki üzerine mutlaka kafa yorulması gereken bir kitap.Yeni basımlarda çeviren kişinin kendi yorumlarını koyması anlamaya yardımcı olması bakımından iyi iken kendi yorumlarımızı yapabilmemiz açısından biraz sıkıntılı olmuş.Bir tavsiye vermek isterim bu konuyla ilgili: İlk olarak fragmanın kendisini okuyun ve yorumlayın daha sonra yapılan yorumu okumanız daha sağlıklı ve özgün yorumlar yapmanıza yardımcı olacaktır. Sadece Herakleitos severlerin kesinlikle okuması gereken bir kitap değil bence.Ben bir Sartre hayranı olmama rağmen beğenerek okumuştum.Sizlere de tavsiye ediyorum.

Bugünkü yayınımı sonlandırırken sizlere yine kitaptan bir söz sunmak istiyorum.Diğer yayına kadar gerçek anlamını bulacağınızdan eminim. '' Aynı nehirde iki kez yıkanmaz.''
Hoşçakalın,felsefeyle kalın :)